Khảo sát địa chất công trình hồ chứa
Một số vấn đề địa chất công trình thường phát sinh khi xây dựng các hồ chứa nước:
- Vấn đề ngập và bán ngập: việc xây dựng hồ chứa nước dẫn đến làm ngập, bán ngập diện tích lớn, trong đó có các khu dân cư các cơ sở kinh tế, các công trình giao thông, văn hóa …. Khi điều tra khảo sát công trình vùng hồ cần phải làm sáng tỏ các khu vực có thể xảy ra hiện tượng ngập và bán ngập để đề ra giải pháp phòng chống thích hợp.
- Vấn đề thấm mất nước: khi mực nước hồ dâng cao, tùy theo quan hệ của mực nước hồ với mực nước dưới đất mà hồ có thể cung cấp cho nước dưới đất, có trường hợp nước hồ sẽ thấm qua thung lũng sông bên cạnh gây nên sự mất nước trầm trọng. Trong quá trình khảo sát cần làm sáng tỏ quan hệ thủy lực của nước hồ ở các thời kỳ khác nhau với nước dưới đất, cũng như cần làm sáng tỏ các con đường thấm mất nước như cacxtơ, đứt gãy.
- Vấn đề tái tạo bờ hồ: dưới tác dụng của sóng do gió, bờ hồ bị phá hủy để tạo nên trắc diện cân bằng mới, gây nên hiện tượng tái tạo bờ hồ. Hiện tượng tái tạo bờ hồ gây bồi lắng lòng hồ, phá hủy các công trình xây dựng, các khu dân cư trong khu vực bờ hồ.
- Vấn đề trượt, đá đổ, đá lở: các quá trình và hiện tượng trượt, đá đổ, đá lở có thể xảy ra ở bờ hồ hay các sườn dốc tự nhiên của các đảo. Sự mất ổn định của các sườn dốc hay bờ dốc xảy ra trong khu vực hồ chứa, đặc biệt ở gần đập sẽ gây nên sự bồi lắng lòng hồ, đặc biệt có thể làm phá hủy đập, gây nên những tai họa. Việc điều tra nghiên cứu đcct để đánh giá ổn định các sườn dốc hay bờ dốc trong khu vực hồ chứa cần làm sáng tỏ các đặc điểm địa hình, cấu trúc địa chất, địa chất thủy văn và các đặc tính cơ lý của đất đá.
Khảo sát địa chất hồ chứa:
- Công tác đo vẽ địa chất công trình tỷ lệ lớn chủ yếu thực hiện trên các khoảnh có khả năng xảy ra các vấn đề bất lợi như bán ngập, thấm mất nước, trượt lở, tái tạo bờ hồ …
- Các công tác thăm dò địa vật lý, khoan đào thăm dò được bố trí theo một số tuyến trên các khoảnh nghiên cứu để đánh giá đặc điểm cấu trúc địa chất, mức độ nứt nẻ của đất đá và nghiên cứu đứt gãy.
- Công tác lấy mẫu và thí nghiệm trong phòng xác định tính chất thấm ở các khu vực bán ngập và thấm mất nước. Các khu vực có khả năng tái tạo bờ hồ cần lẫy mẫu và thí nghiệm xác định các đặc trưng cơ lý của đất đá.
- Thí nghiệm đổ nước trong hố đào và hố khoan được nghiên cứu trong lớp phủ, các thí nghiệm ngoài trường nghiên cứu sức kháng cắt của đất đá được thực hiện tại các vị trí sườn dốc, bờ dốc, bờ hồ có khả năng xảy ra trượt lở và tái tạo… Để có tài liệu cần thiết, có thể tổ chức quan trắc thủy văn, nước dưới đất, trượt trên các sườn dốc, mái dốc
- Báo cáo khảo sát công trình hồ chứa cần làm rõ điều kiện đcct vùng hồ và khả năng phát sinh các vấn đề đcct bất lợi, khoanh các khu vực đó và đưa ra các kiến nghị về giải pháp công trình.
