Việt Nam là một đất nước giàu tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên khoáng sản đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển kinh tế-xã hội. Trong số các giải pháp tiềm năng để khai thác bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên khoáng sản cần kết hợp hài hoà giữa khai thác và bảo tồn các di sản thiên nhiên, các khu địa chất quốc gia để thúc đẩy du lịch – ngành công nghiệp không khói với hiệu quả kinh tế cao.
>>> Khoan giếng công nghiệp chất lượng
Ưu điểm của thiên nhiên
Theo Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO), di sản địa chất được chia thành hai nhóm: tự nhiên và nhân tạo. Di tích tự nhiên được kiến tạo trong suốt quá trình địa chất tự nhiên mà không có sự ảnh hưởng do bàn tay con người. Nhóm nhân tạo là các di sản địa chất được tạo ra bởi các hoạt động của con người như: ao, hồ chứa nước nhân tạo cho thủy điện có cảnh quan đẹp.
Theo Giám đốc La Thế Phúc – Bảo tàng Địa chất Việt Nam, nước ta hiện nay có ba di tích địa chất được UNESCO công nhận. Đó là Di sản thiên nhiên Vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh; Di sản thiên nhiên Phong Nha-Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình; Công viên địa chất cao nguyên Đồng Văn ở tỉnh Hà Giang. Ngoài ra, có rất nhiều di sản khác đã được đệ trình lên UNESCO, bao gồm quần đảo Cát Bà (Hải Phòng), khu phức hệ sinh thái Tràng An (tỉnh Ninh Bình), Hồ Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn) và Hoàng Liên – Sa Pa (tỉnh Lào Cai).
Với sự bảo tồn và quản lý chặt chẽ của chính quyền địa phương, ngành du lịch của các tỉnh này đã phát triển mạnh mẽ thu về cho ngân sách nhà nước hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.
Giải pháp cho các di tích địa chất nhân tạo
Mặc dù có những lợi ích kinh tế rõ ràng do các di tích địa chất có thể mang lại, nghiên cứu di tích địa chất nhân tạo vẫn là một vấn đề mới ở Việt Nam. Theo các nhà địa chất Việt Nam, để phát triển nền kinh tế-xã hội có hiệu quả dựa trên di sản địa chất nhân tạo cần có một kế hoạch tốt ngay từ đầu khi quy hoạch các mỏ đã khai thác vào di tích địa chất với mục đích du lịch. Trong hàng ngàn mỏ khai thác ở Việt Nam, hầu như chưa lên kế hoạch để phát triển các mỏ này sau khi ngưng khai thác để trở thành một di tích địa chất.
Đề xuất để mở rộng và nâng cao giá trị kinh tế-xã hội của mô hình mới này đã được đề xuất. Đối với các mỏ mới được xây dựng, di tích địa chất cần được xem xét để đảm bảo an toàn môi trường và biến đổi khí hậu. Còn đối với những mỏ đã được đưa vào quy hoạch, cần sớm xây dựng lại để biến chúng thành những điểm du lịch hấp dẫn. Chính phủ cần đưa ra những giải pháp hợp lý để tái cân bằng giữa việc bảo tồn các di sản với tăng trưởng kinh tế trong lĩnh vực du lịch.
